*Hatalı ışıklandırma
Aydınlatmada önemli olan 2 tane nokta vardır.
1-Aydınlatma süresi
2-Aydınlatma şiddeti
Özellikle gün ışığına bağımlı kümeslerde mevsime göre azalan ışık süresinden kaynaklı randıman düşmesi sık karşılaştığımız bir durum.
İçeride gerekli olan 16 saat ışık yakılsa da ışık şiddetinin yetersiz olması.
Kümes içersinde dalgalı ışık miktarı. Homojen aydınlatma olmaması.
Yarka girişinden itibaren direk olarak 16 saat ışık yakılması, kademeli arttırım yapılmaması.
**Yumurta üretimini direk olarak etkileyen ışık süresi ve şiddetinde yapılan hatalar, randımanı olumsuz etkilemekte ve zamanla metabolik sorunların çıkmasına zemin hazırlamaktadır.
*Sıkışık besleme
Büyütme veya yumurtlama döneminde birim alandaki hayvan sayısının fazla olması zamanla metabolik sorunların ortaya çıkmasına sebep olur. Sıkışık beslemeden kaynaklı yem alımında dengesizlik ve buna bağlı ileriki dönemde yağlanma, uniformite bozuklukları, yer yumurtasının ve kirli yumurtanın artması, gagalama ve tüy çekme, aşırı stres durumları ortaya çıkar.
*Su tüketiminin takibinin yapılmaması ve su kalitesine önem verilmemesi.
Yumurta döneminde 1 tavuğun günlük su tüketimi ortam sıcaklığına bağlı olarak yaklaşık yediği yemin 2 katıdır. Bu yüzden su miktarı takibi yapılmalı ve su dezenfeksiyonuna önem verilmelidir. Hayvanların içtikleri suyun dezenfekte edilmesine özen gösterilmeli ve ortamda biriken dışkı ile bulaşık suları içmeleri kesinlikle engellenmelidir. Kötü kaliteli ve bulaşık su bağırsak dengesini olumsuz etkileyecek ve yemden yararlanmayı düşürecektir. Devamında yumurta üretimi azalacak ve hayvanlarda ishalle beraber kayıplar yaşanacaktır. Suluklar ve su depoları düzenli temizlenmeli, uygun bir dezenfektan ile mutlaka yıkanmalıdır.
*Gaga kesimi yapılmaması veya yanlış yapılması.
Büyütme kümeslerinde genellikle 5-9. günler arasında yapılması gereken gaga kesimi uygulaması maliyet oluşturduğu için yapılmaz veya bilinçsiz kişiler tarafından yapılırsa karşımıza hayvanın yaşadığı süre boyunca bir takım sıkıntılar çıkarır. Verim döneminde stresin fazla olduğu zamanlarda genellikle gagalama,tüy çekme,kanibalizm sık karşımıza çıkmakta ve hata hep yemde aranmaktadır.
Bu sıkıntının sebepleri arasında yemdeki amino asit eksiklikleri, dengesiz beslenme olsa da asıl sebep stres ve sivri gaga olmasıdır.
-Gagalamanın altında yatan nedenler;
1-Stresin arttığı pik dönemi,
2-Gaganın sivri olması,
3-Hatalı ışıklandırma (aşırı ışık şiddeti),
4-Sıkışık bakım (yumurta döneminde birim alandaki hayvan sayısı normal olabilir ancak büyütme dönemini de bakmak lazım),
5-Yemdeki amino asit yetersizlikleri veya dengesizlikleri,
6-Yemden yararlanmayı düşüren bağırsak problemleri,
7-Aşırı sıcak,aşırı soğuk,yüksek nem,hatalı havalandırma,kümeste horoz olması = STRES
8-Yemlik,suluk,folluk sayısının yetersiz olması,
9-Yağlanmaya bağlı yumurtlarken zorlanma,
10-Hatalı yemleme yapılması,
11-Farklı ırk,yaş,renk hayvanın birlikte bakılması. Sürüye sonradan tavuk eklenmesi.
*Havalandırmanın eksik veya hatalı yapılması.
Kümeslerde özellikle kışın ısıtıcı kullanılmaması ve barınaktaki hayvan sayısının az olmasından kümes ısısını istenilen değerlerde tutmak imkansız oluyor. Bu sebeple havalandırmadan feragat ediliyor. Kışın yapılması gereken minimum havalandırma yapılmadığından ya kümes çok soğuk oluyor ya da altlık ıslak oluyor. Özellikle çadır kümeslerde veya otomasyonu ve havalandırması iyi kurulmayan kümeslerde kışın problemler artıyor , verimlilikler düşüyor.
Soğuk kümeslerde;
*Yem tüketiminde artış
*Randımanda düşme
*Yumurtada ufalma
*Sağlık problemleri, aşırı amonyak birikimi, ıslak altlık problemi, kirli yumurta sayısında artış, ayak problemleri vb. sorunlar karşımıza çıkmakta.
*Yem maliyetini düşürmek için dışarıdan yeme ilave katılması.
Yemin içersine ilave mısır,buğday,arpa vb. Ürünler katılmak suretiyle yemin enerji-protein balansı bozulur. Uzun süre bu şekilde beslenen hayvanlarda metabolik problemler ortaya çıkar. Özellikle yağlanma ve GUT karşımıza çıkmaktadır.
*Yumurta başlamadan yumurta yemi ile beslemek.
*Sürünün içersinde horoz beslemek.
*Yumurta temiz olsun diye ıslak bez ile silmek hatta su dolu kova içinde yıkamak.
Su ile temas sonrasında yumurtanın kabuktaki gözenekleri kapanır ve hava ile teması kesilen yumurtanın bozulması hızlanır.
*Farklı yaş veya farklı ırkta tavuğu bir arada beslemek, sürüye sonradan tavuk eklemek.
*Bilincsiz antibiyotik kullanmak.
