Enfeksiyon etkenlerinin aktive olmasını engelleyecek şekilde hijyen tedbirlerinin alınması
Hayvanları ıslak ve dışkı ile bulaşık zeminlerde tutmayınız.
Ayak enfeksiyonu yaşayan hayvanları ayrı bir padokta gruplayarak enfeksiyonun yayılmasının önüne geçin.
Topal grubu sağımhaneye son grup olarak getirin ve geçtiği yerleri dezenfekte edin.
Kauçuk ve plastik türevi yatakların zemine montelenmesine dikkat edin.(yatak altına dışkı ve idrar kaçışı olmamalı)
Topal grubun rasyonuna ek olarak vitamin ve mineral takviyesi yapın (bakır,kobalt,çinko,) .
AYAK BANYO TİPLERİ VE ÖLÇÜLERİ
Ayak banyoları yürürken içinden geçilen ayak banyoları ve içinde durulan ayak banyoları olmak üzere ikiye ayrılır.
SABİT AYAK BANYOLARI
Yürüyerek içinden geçilen ayak banyoları da sabit ve taşınabilir diye ayrılmaktadır.
Sabit ayak banyoları sağımhane çıkışına çıkmak uygun olur.
Havuzun tabanında tahliye için hafif meyilli olmalı ve tahliye deliği bulunmalıdır.
Havuz tabanının oluklu olması ayaktaki kirin mekanik olarak temizlenmesini sağlar.
İçinde durulan ayak banyoları ise hayvanların ahırdan mera dönemine çıkışta mera dönemi sonunda ahıra alınmadan önce veya yeni dezenfekte edilmiş ahıra gireceklerinde kullanılır.
Bu tür ayak banyolarında 30 – 60 dk bekleme süresiyle interdigital deri ve yumuşak ökçelerin dezenfeksiyonu ve tedavisi için kullanıla bilir.
AYAK BANYOLARINDAKİ PÜF NOKTALAR
1-Ayak banyosunun ölçüleri , kullanılan materyal nasıl olmalıdır ?
Genişlik :Tercihen bir inekten başka bir ineğin geçişine izin verecek kadar geniş olmalıdır.
Uzunluk : İneklerin 3-4 adım atmasını sağlayacak uzunlukta yaklaşık 2,5 metre uzunluğunda olmalıdır.
Derinlik :İlaçlı su ökçeler bölgesini kaplamalı hatta bukkalık derisini etkilemeyecekşekilde derin olmalıdır .Minimum 80 mm maksimum 150 mm olmalıdır.
Havuzlar keskin kenarlı olmamalı
Metaryal olarak metal kullanılmamalı (bakır sülfatla reaksiyona girmesi)
Ölçü konusunda unutulmaması gereken konu hayvan havuz bölgesinde düştüğünde hayvanın sıkışmasını engel olacak ölçülerde olmalıdır.
Havuz koridorundan geçerken hayvanları stres altında olmamalıdır.
2-Ayak banyosunda kullanılacak solüsyonun miktarının hesaplanması :
| Ayak banyo havuzunun kapasitesinin belirlenmesi | Hazırlanacak solüsyondan ne kadar katılması gerektiğinin hesabı | Örn: 2.5 m uzunluk , 1 m genişlik ,15 cm derinlikteki havuza % 5 lik bakır sülfat solüsyonun hazırlanması |
| Banyonun :Uzunluğu (m) *Genişliği (m) *Derinliği (m) * 1000 =Gerekli olan su miktarı (lt) | Hesaplanan su miktarı *İstenilen % solüsyon =Katılması gereken solüsyon miktarı | 2,5 *1*0.15*1000 =375 lt suya ihtiyaç var .375 *0.05(% 5 lik solüsyon)= 18.75 kg bakır sülfat kullanmamız gerekir. |
3-Ayak banyosundaki solüsyonun çalışma şartları :
Ayak banyosunun sıcaklığı çok düşük olduğunda antiseptik solüsyonlar istenilen performansta çalışmaz .
7.2 santigrat derecenin altında formalin etkili değildir.Optimum çalışma sıcaklığı 15 derecedir.
Formalin kullanılacak havuzlarda buharlaşmanın vereceği sıkıntıdan dolayı havalandırması önemsenmeli , yağmur suyuyla konsantresi bozulmaması için üstünede sundurma yapılmalıdır.
4-Ayak banyoları kaç hayvana kadar etkilidir ?
Pratikte tedavi edici ayak banyosundan önce hayvanların önce su bulunan bir ayak banyosundan geçmesi ayakların temizlenmesi için uygun olur. Ayaklar banyo öncesinde temizlenir ise daha efektif bir uygulama olur.
Normal şartlarda 200 litre banyo solüsyonunun 200 hayvana karşılık geldiği düşünülür .Fakat dışkı ve idrar solüsyonun konsantresini bozacağından ya bu sayı 120 civarında tutulmalı yada sadece su ile dolu ayak banyosundan geçtip 2 ila 3 metre yürüdükten sonra solüsyonlu ayak banyosuna girmesi başarılı sonuç verir .Aksi taktirde banyoya son giren hayvan ayak banyosundan yararlanamaz.
5-Ayak banyoları haftada kaç kez yapılmalıdır ?
| AYAK VE BACAK KİRLİLİK SKORU | AÇIKLAMA | AYAK BANYOSU SIKLIĞI | GEÇİŞ YAPACAK İNRK SAYISI |
| SKOR 1 < 25 | İYİ DÜZEYDE | GEREKTİĞİNDE | 250 GEÇİŞ /2.5 METREBANYO UZUNLUĞU |
| SKOR 2 %25-50 | ORTA DÜZEYDE | HAFTADA 2 GÜN | 250 GEÇİŞ /2.5 METRE BANYO UZUNLUĞU |
| SKOR 3 %51-75 | KÖTÜ | HAFTADA 5 GÜN | 180 GEÇİŞ /2.5 METRE BANYO UZUNLUĞU |
| SKOR 4 > 75 | ÇOK KÖTÜ | HAFTADA 7 GÜN | 120 GEÇİŞ /2.5 METRE BANYO UZUNLUĞU |
Skor 1 :Bacaklar ve ayaklar temiz ; alt ekstremite kısımları dışkı ile bulaşık değil veya çok az dışkılı.
Skor 2 : Bacaklar ve ayaklar hafifçe kirli ; Alt ekstremiteler dışkı sıçramış görünümünde.
Skor 3 :Bacak ve ayaklar orta derecede kirli ; Ayaklar üzerinde bacaklara kadar ilerleyen dışkı plakları.
Skor 4 :Bacaklar ve ayaklar çok kirli ; Ayak ve bacaklarda yoğun dışkı birikimi.
6) Ayak banyolarında hangi solüsyonlar kullanılabilir ?
Bakır Sülfat : Bakır Sülfat ayak banyolarına % 5-10 arasında katılmalıdır.
Sıcak suda çözülmesi daha kolaydır. Taban yumuşamalarında kullanılır.
Çinko sülfat : %10 -20 lik konsantreleri kullanılabilir.
İyot içeren antiseptikler : Vanodin (1/240 oranında )
%1 lik sodyum hipoklorit içeren sıvı klor (çamaşır suyu) : Digital dermatitislerde günde 2 sefer 20 gün boyunca yapılan uygulamalarda başarılı sonuçlar verir.
Antibiyotikler : Ayak banyolarında uzun süreli kullanımı mikrobiyal direncin oluşmasını sağlıyabilir.
Antibiyotikli ayak banyoları 2 gün süreyle 3-5 gün arayla uygulanır kullanılan antibiyotiklerde : Oksitetrasiklin (2-4 gr /lt 2-3 tekrarlı),Tetrasiklinler (6 gr / lt )
(Bu sulandırma oranları hastalığın derecesine göre değiştirilebilir)
VETERİNER HEKİM
HASAN ODABAŞI
TEKNİK DESTEK YÖNETİCİSİ
